Hongersnood
Zoals beloofd hierbij een nieuwsbrief over de situatie in Omdurman, die, zoals door vele organisaties al voorspeld, van kwaad tot erger wordt. De mensen in de oorlogsgebieden in Soedan zijn door hun reserves heen terwijl de prijzen van weinige voedsel dat er is, de pan uit rijzen. Er zit weinig schot in vredesonderhandelingen en er zit voor de meeste mensen niets anders anders op dan “berusten in de situatie en wachten op de dood”, zoals meester Jirjis appte.
Zoals ik in de vorige nieuwsbrief al schreef, is Omdurman begin dit jaar het toneel geweest van zware gevechten. De paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) hadden nog steeds het grootste deel van de stad in handen. Het Soedanese leger, dat zegt te blijven doorstrijden tot ‘de totale overwinning’, slaagde erin halverwege februari de RSF linie in oost Omdurman te doorbreken, maar de verwachte doorstoot naar andere delen van de stad bleef uit.
De wijken rond de El Rayanschool zijn in handen van het leger, maar de RSF zijn niet ver verwijderd. De bewoners daar worden, gelukkig sporadisch, ook blootgesteld aan gevechten. Het grootste gevaar is dat je getroffen wordt door een verdwaalde raket, maar ook het schieten jaagt natuurlijk iedereen angst aan.
Het betekent ook dat wijken die bezet zijn door de RSF, extra blijven lijden. Salwa in Jabarona in het zuidwesten van Omdurman hebben we sinds december niet meer kunnen bereiken en we vrezen het ergste.
Meester Jemeiz woont met z’n vrouw en twee kinderen in een wijk in het westen van de stad, waar het leger elk transport tegenhoudt, om de paramilitairen te dwingen te vertrekken. De bewoners kunnen geen kant op en zijn afhankelijk van duur, gesmokkeld, voedsel. Jemeiz was heel blij met het extra bedragje dat een van de bestuursleden hem recent heeft gestuurd.
Wijk 43: wachten tot het uitdelen begint
Gaarkeukens
Nadat de stichting had vernomen dat het in de wijken 43 en 44, waar de meeste leerlingen van de Elrayanschool wonen, steeds slechter ging, is het bestuur zo vrij geweest €1,000 voor voedselhulp te sturen naar de school. Daarmee hebben we vijftig families van een eenvoudig voedselpakket kunnen voorzien. Maar omdat we inzagen dat we hier niet maanden mee konden doorgaan, hebben we in april de Soedanese NGO Hadhreen benaderd met vragen over de mogelijkheid van een -goedkopere- gaarkeuken. Bijkomend voordeel is dat we daarmee ook meer mensen kunnen bereiken. Hadhreen, met name gefinancierd door Soedanese artsenvereneigingen in Engeland en Amerika, had al zo’n vijftig gaarkeukens in Omdurman, Khartoem, en Khartoem Noord opgezet. Ze reageerden positief en stelden voor om samen een pilot te beginnen in de wijken 43 en 44. Dit is heel goed verlopen en genieten nu zo’n driehonderd gezinnen in wijk 43 en even zoveel in wijk 44 van een dagelijkse portie gekookte linzen of fava bonen.
Het voedsel, dat uit het noorden komt, wordt in grote zakken met een motorkarretje de wijken ingesmokkeld. Omdat veel wegen gebarricadeerd zijn, en ook om niet op te vallen, gebeurt dat vaak ’s avonds of ’s nachts. De linzen en uien worden meteen gekookt, en de bonen worden in de week gezet voor de volgende dag.
Vroeg in de ochtend kunnen mensen dan hun pannetje of emmertje klaarzetten. Netjes in de rij. Als er al driehonderd staan, heb je pech. Dan zul je het de volgende dag weer moeten proberen.
Meester Elfadil die in de buurt woont, is verantwoordelijk voor de logistiek ter plaatse. Hij coördineert de zes wijkvrijwilligers die de twee keukens bemensen en is het aanspreekpunt voor de vrijwilligers van Hadhreen die de keukens wekelijks bevoorraden. Als het internet werkt, appt hij z’n updates naar ons door.
Roeren in de dikke linzensoep
Hij vertelde dat de mensen heel blij zijn met de hulp. “Je hebben ons gered,” zeiden velen. Tussen vermoeide gezichten viel de glimlach van een moeder hem op. “We zijn dus niet helemaal vergeten,” zei ze hem.
Kleine acties, minder obstakels
Vele landen hebben inmiddels redelijk wat hulp voor Soedan toegezegd. Het probleem is vooral hoe de hongerende mensen te bereiken. De paramilitairen overvallen de weinige voedselconvooien die rijden, en de autoriteiten (lees: legerleiding) laten hulp maar sporadisch toe, want ze vrezen dat er dan vooral wapens voor de RSF zullen binnenkomen. Een ander probleem is dat voedsel in corrupte handen komt en op de markten voor veel geld wordt verkocht.
Het lijkt erop dat directe voedselhulp op kleine schaal, bijvoorbeeld via de gaarkeukens, op het moment een van de beste manieren is om de hongerende bevolking van de hoofdstad te helpen.
Om de gaarkeukens voort te kunnen zetten, zijn we, zoals inmiddels bij jullie bekend, een crowdfundingsactie gestart. (Directe stortingen onder vermelding ‘voedselhulp’ zijn ook welkom!)
Wie zelf een benefietactie wil opzetten en meer informatie wil, kan ons altijd bereiken via onderwijsoostafrika@yahoo.com.
En dan zeggen we op het moment alleen nog maar: ”hoort, zegt het voort”.
Dank voor jullie donaties en morele steun, mede namens de bewoners in Omdurman van de wijken 43 en 44, en het bestuur van Stichting Onderwijs Oost-Afrika (dat vanaf deze week uit zes in plaats van drie leden bestaat).
Hartelijke groet, Rianne
Den Bosch, 12 mei 2024